Làm thế nào để trẻ tự giác trong học tập không phải là việc làm đơn giản và dưới đây sẽ là một vài lời khuyên hữu ích dành cho các bậc cha mẹ.
Cha mẹ “bó tay” đưa trẻ vào bàn học
Chị Nguyễn Ngọc Thảo (quận Nam Từ Liêm - Hà Nội) cho biết, con gái chị đã học lớp 3 nhưng rất lười học ở nhà. Mỗi ngày chị đều phải đưa ra những phần thưởng khác nhau để bé chịu ngồi vào bàn học. Chị lo lắng nếu tiếp tục tình trạng này con sẽ hình thành thói quen xấu. Vì lý do đó, chị Thảo đã tìm hiểu một số cách dạy trẻ tự học trên mạng và thử áp dụng nhưng không thành công.
Không chỉ riêng chị Thảo, khoảng hơn 80% phụ huynh có con học tiểu học cũng gặp phải khó khăn tương tự. Phần lớn phụ huynh cho rằng rằng việc hình thành thói quen tự học ở nhà cho con từ lớp 1 là rất quan trọng. Các bậc cha mẹ đều đánh giá thói quen tự học là yếu tố quan trọng để con chủ động tích lũy kiến thức, phục vụ cho sự nghiệp trong tương lai.
Tự học là yếu tố quan trọng để con chủ động tích lũy kiến thức, phục vụ cho sự nghiệp trong tương lai
Trường hợp của chị Hoàng Lan Phương (Ba Đình, Hà Nội) có con học lớp 2 thì khá hơn vì cháu đã chủ động vào bàn học khi đến giờ. Tuy nhiên, cháu thường xuyên bị mất tập trung, khiến kết quả học tập không cao. Cháu cũng chưa biết cách sắp xếp thời khóa biểu và thời gian biểu hợp lý...
Theo quan điểm chị Thảo, chị Phương và nhiều phụ huynh khác, ở giai đoạn này, bên cạnh việc học tập kiến thức, thì việc rèn luyện cho bé hình thành các kỹ năng như: tự làm việc, lên kế hoạch, sắp xếp, thực hiện... là rất quan trọng. Đây chính là những kỹ năng cần thiết để con chủ động học tập, làm việc nhằm tích lũy tri thức cho bản thân, tạo bước đà để thành công trong tương lai.
Tự học ở nhà cần phương pháp phù hợp
Theo cô Phương Hoài Nga, Thạc sĩ tâm lý học, thành viên ban giám hiệu trường Phổ thông Liên cấp Olympia, khi nói về việc trẻ tự học, hầu hết người lớn đều nghĩ đến hình ảnh con ngồi vào bàn và làm bài tập. Trên thực tế, tự học không đơn thuần là việc trẻ chịu ngồi vào, mà là trước bất kỳ vấn đề hay hoạt động nào, trẻ luôn biết mình cần làm gì, nguyên nhân và hậu quả của việc mình sẽ làm, cũng như biết nhìn lại những việc đã xảy ra để rút kinh nghiệm cho lần sau.
Cô Phương Hoài Nga cũng tư vấn cho phụ huynh các bước tổ chức một giờ tự học ở nhà cho trẻ theo mô hình “giờ học tự chủ trên lớp” của trường Olympia theo trình tự như sau:
Bước 1 - Nhìn lại ngày đã qua: là bước giúp trẻ tái hiện lại những hoạt động diễn ra trong ngày để biết được mình đã làm tốt hoặc chưa tốt việc gì, còn việc gì chưa hoàn thiện.
Bước 2 - Lên kế hoạch buổi tối: là bước sắp xếp thứ tự ưu tiên những công việc cần làm trước và đưa ra thời gian hoàn thành cụ thể.
Bước 3 - Thực hiện kế hoạch: đây là bước trẻ bắt tay vào công việc ngay khi đã hoàn thành kế hoạch.
Bước 4 - Rà soát: ở bước này, trẻ sẽ xem lại danh mục nhưng việc cần làm, sắp xếp dồ dùng học tập, sách vở, và lên kế hoạch cho ngày mai.
Thạc sĩ Phương Hoài Nga chia sẻ phương pháp dạy con tự học cho phụ huynh.
Việc chia ra các bước trên giúp con nhìn về quá khứ một cách trọn vẹn và đầy đủ nhất, từ đó đánh giá mọi hoạt động, sự việc, hiện tượng đã xảy ra để thay đổi thái độ theo hướng tích cực. Đồng thời, trẻ sẽ biết cách lên kế hoạch, sắp xếp công việc khoa học, logic và kiểm soát được thời gian hoàn thành kế hoạch ấy.
Chị Đào Thu Hương, phụ huynh lớp 1A3 trường Olympia chia sẻ: “Phương pháp tự học của trường Olympia triển khai rất thiết thực và hiệu quả. Chỉ sau vài tháng học tập, các con đã có sự thay đổi đáng kể, bé hứng thú và chủ động trong nhiệm vụ học tập, mỗi tối bé đã biết làm bài tập về nhà và chuẩn bị đồ dùng học tập cho hôm sau”.
Cô Hoài Nga nhấn mạnh: “Điểm mấu chốt là các hoạt động này cần lặp đi lặp lại hàng ngày và nhất quán trong suốt một thời gian dài, đồng thời phải thống nhất giữa gia đình và trường học. Như vậy, trẻ mới có một thói quen vững chắc, từ đó trở thành một năng lực đi theo suốt cuộc đời”.
Ngay từ lớp 1, học sinh Olympia đã tự tổ chức được những buổi họp sáng đầu tuần cho hơn 400 học sinh, từ việc lên ý tưởng, phân công nhiệm vụ, sắp xếp các sự kiện, viết kịch bản, làm MC đến các tiết mục văn nghệ. Ngoài ra, các em đều thể hiện hành vi tự chủ như: tự làm việc trong các giờ học; không la hét, xô đẩy các bạn khác; luôn biết xếp hàng khi lấy đồ ăn, ngủ trưa...
