Cùng trò chuyện với cô Trần Thị Thùy Liên, Trưởng khoa Tự nhiên, trường PTLC Olympia về sự thay đổi cực kỳ đáng đón đợi này nhé!
Q: Chào cô ạ, trước tiên cô có thể giới thiệu về mô hình STEAM này không? Nó liên đới và phát triển thế nào so với STEM?
A: STEAM là một mô hình ra đời tại Mỹ, có thể xem như là khởi đầu cho những bước tiến lớn và là tương lai của nền giáo dục. STEAM được tạo thành từ thuật ngữ “STEM”, kết hợp thêm yếu tố A “Art -Nghệ thuật”. Như khái niệm đã trở nên phổ biến hơn ngày nay, STEM là chữ viết tắt của Khoa học - Science, Công nghệ - Technology, Kỹ thuật - Engineering, và Toán học - Mathematics. STEM tập trung vào việc đào tạo cho học sinh về 4 lĩnh vực trên. Tuy nhiên, với chủ trương của nền giáo dục hiện đại, ngày nay lại đánh giá cao tầm quan trọng của chữ A (Art) trong việc thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo, sự tinh tế, thẩm mỹ cũng như tính nhân văn của những sản phẩm khoa học công nghệ. Đó cũng chính là lý do tại sao phương pháp giáo dục STEAM ra đời.
Q: Một chữ “A” thêm vào sẽ có vai trò như thế nào trong khoa học nói riêng và cuộc sống nói chung ạ?
A: Thêm một chữ “A” nhưng đó gần như là một bước tiến dài trong STEM/STEAM hay trong kỷ nguyên công nghệ như hiện tại. Không đơn thuần là mỹ thuật hay âm nhạc, khái niệm “Art” (Nghệ thuật) được hiểu rộng hơn, như một cấu phần rất lớn làm nên thành công của những nghiên cứu khoa học trong thời đại này, mà gồm có hai ý nghĩa chính.
Đầu tiên đó là mục đích ra đời của những sản phẩm khoa học kỹ thuật là để phục vụ con người, do đó chữ art cần được hiểu theo nghĩa tính nhân văn, hướng thiện. Những sản phẩm đó sẽ không đi ngược lại những giá trị phát triển bền vững – thứ mà cả thế giới đang khát khao theo đuổi.
Thứ hai là những sản phẩm khoa học công nghệ cần có sự tinh tế, thẩm mỹ nhất định trong thiết kế. Khi khoa học ngày càng phát triển thì đòi hỏi về một sản phẩm cũng ngày càng cao, và do đó, nghệ thuật càng len lỏi và hoà trộn vào mọi thứ, khiến cho những sản phẩm trở nên hoàn thiện hơn, tinh tế hơn.
Q: Vậy Olympia chuyển từ STEM Fair thành STEAM Fair phải chăng cũng đang hướng tới những gì thế giới đang làm?
A: Đúng vậy. Có thể nói rằng STEAM Fair tại Olympia cũng hướng tới giáo dục học sinh về những giá trị của nghệ thuật song hành cùng khoa học, cũng như những khía cạnh khác của cuộc sống, mọi thứ không hề tách rời nhau mà luôn bổ sung, song hành với nhau để tạo ra những sản phẩm hoàn thiện nhất.
Tại STEAM Fair, Quý Phụ huynh và các bạn học sinh có thể cảm nhận rất rõ màu sắc của sự hoà trộn ấy. Không đơn thuần là ở những trang trí hình thức, mà ẩn sâu trong đó là những nguyên lý, nguyên tắc khoa học tồn tại vô cùng tự nhiên và chân thành. Đó đều là những bài học mà Olympia dành cho học sinh của mình. Và những bài học này không phải chỉ đơn giản được trưng bày trong STEAM Fair, mà các bạn học sinh đã được đào sâu trong suốt một năm học. Sau STEM Fair thành công vào năm ngoái, năm nay, STEAM Fair sẽ trở lại như một phiên bản kế cận – mới mẻ ở cả hình hài và nội dung, chắc chắn rất khó quên.
Q: Ý nghĩa của một sự kiện như STEAM Fair là gì, bên cạnh mục tiêu báo cáo sản phẩm các môn khoa học tự nhiên?
A: Bên cạnh mục tiêu giáo dục học sinh, STEAM Fair còn hy vọng lan toả giá trị và tình yêu khoa học tới giáo viên, phụ huynh và toàn thể cộng đồng. STEAM Fair mang tới một mong muốn rằng, vẻ đẹp của khoa học, của kỹ thuật sẽ không chỉ nằm trong mắt của các giáo viên giảng dạy các môn khoa học tự nhiên mà còn là toàn bộ cộng đồng giáo viên nói chung. Phương pháp tích hợp liên môn có lẽ sẽ không chỉ nằm ở các môn STEM/STEAM mà cũng có thể được áp dụng với nhiều môn học khác. Và chúng tôi luôn hướng tới điều này trong chương trình giảng dạy tại trường.
Khi số lượng sinh viên theo học về STEM trên thế giới vẫn còn đang khá thấp, trong khi nhu cầu nhân lực cho một thời đại 4.0 đang dâng cao thì việc tiếp cận với những môn học như thế này có ý nghĩa hướng nghiệp phần nào cho các bạn học sinh, mở ra cho các bạn những hiểu biết và những sự lựa chọn mới mẻ, chất lượng.
Và cũng mong rằng, những gì tại STEAM Fair tới đây cũng sẽ lan toả tới cộng đồng xã hội nói chung, để nói thêm về những câu chuyện giáo dục STEM tại Việt Nam đang được thực hiện như thế nào – dù chỉ là một phần, một lát cắt tại Olympia.
Q: Tại sao chủ đề năm nay là “Cùng kiến tạo thành phố tương lai”?
A: Với mục tiêu Hội nhập, nhiều chương trình mà Olympia xây dựng, mà trong đó có STEAM Fair, đang hướng đến những cách tiếp cận mới mẻ trong phương pháp dạy và học. Khi đó, các bạn học sinh được thoải mái trải nghiệm và khám phá những giới hạn kiến thức mới. Và phải chăng, đó là nền tảng để các bạn trẻ tự xây dựng và khám phá “thế giới tương lai” cho riêng mình?
Hình dung về thế giới ấy, có lẽ không chỉ có những thiết bị khoa học kỹ thuật hiện đại, những tiện nghi lợi ích hoành tráng, đồ sộ mà chúng ta vẫn thường tưởng tượng. Đó còn là một cuộc sống nhân văn, bền vững, giàu cảm hứng sáng tạo và sự rung động chân thành. Ý nghĩa của STEAM chính là ở đó.
Cảm ơn cô Thúy Liên về phần chia sẻ của mình!
