Xây dựng kết nối với con và ứng phó với những hành vi không mong đợi

Tất cả mọi trẻ em đều có những lúc hành xử không như mong đợi của các bậc phục huynh, đặc biệt là khi trẻ ở trong những tình huống dễ bị tổn thương như đói, ốm mệt, căng thẳng hay lo sợ. Những lúc như vậy, trẻ sẽ cần được chú ý nhiều hơn và chúng sẽ thường làm mọi cách để có được sự chú ý của người lớn. Tất cả những điều này là bình thường trong quá trình lớn lên của trẻ. Và tất nhiên là những điều này có thể khiến các bậc phụ huynh mệt mỏi, bực mình, thậm chí là phát điên. Tuy nhiên, nếu dành thời gian và sự quan tâm cho trẻ để đặt nền móng là một mối liên hệ tích cực vững chắc, phụ huynh sẽ thấy thú vị hơn nhiều trong việc nỗ lực nuôi dậy con cái.

Tại sao trẻ con lại phản kháng?

Một trong những điều khó nhất trong việc dạy dỗ và nuôi nấng con cái có lẽ là việc ứng phó với sự phản kháng của chúng. Nếu bọn trẻ không bao giờ chống lại chúng ta, thì mọi thứ sẽ dễ dàng hơn rất nhiều. Nhưng không, chúng sẽ làm thế. Ai làm gì cũng có lý do của mình và tất nhiên bọn trẻ phản kháng vì chúng có lý do của chúng:

Muốn thu hút sự chú ý của người lớn, có được sự kết nối với người lớn. (Ví dụ: trẻ có thể có những hành vi gây phiền, mè nheo, khóc lóc)
Muốn thể hiện rằng mình cũng có “quyền lực” và sự kiểm soát trong cuộc sống của chính mình hoặc của người khác. (Ví dụ: trẻ làm ngược lại những gì người lớn yêu cầu)
Muốn “trả đũa” hoặc “gỡ hòa” khi ai đó có những hành vi, cử chỉ, thái độ hoặc lời nói gây khó chịu cho chúng. (Ví dụ: trẻ sẽ có những hành vi, cử chỉ, thái độ hoặc lời nói đáp trả để xúc phạm hoặc làm tổn thương người đã gây khó chịu cho mình)
Muốn né tránh sự thất bại/thất vọng vì không muốn trải nghiệm cảm giác khó chịu ấy. (Ví dụ: trẻ bỏ cuộc, từ chối không tham gia hoạt động).

Khi trẻ thể hiện sự phản kháng bằng những hành vi không mong đợi như vậy có thể khiến người lớn nảy sinh những cảm xúc khó chịu, một số người có thể có xu hướng “trừng phạt” hoặc “chịu thua”. Đó đều không phải là những cách tối ưu để vượt qua sự phản kháng của trẻ.

Vậy người lớn có thể làm gì? Xây dựng sự kết nối tích cực với trẻ. Đây chính là cách bền vững nhất để giảm thiểu sự phản kháng và vượt qua nó cũng như gia tăng những hành vi mong đợi của trẻ. Người ta có xu hướng làm hài lòng những người mà họ yêu quý, có mối quan hệ tích cực với họ.

2. Một vài cách để xây dựng kết nối sâu sắc hơn với con bạn:

Mỗi một lần người lớn tương tác với trẻ thông qua trò chuyện, đối thoại, chia sẻ kinh nghiệm và tham gia hoạt động cùng trẻ là một cơ hội để tô đậm và làm dày thêm sợi dây kết nối với trẻ. Phụ huynh hãy tận dụng quỹ thời gian ít ỏi của mình để dành ra 10 – 30 phút trọn vẹn tham gia một hoạt động với con. Hãy tạo ra một danh sách các hoạt động mà trẻ thích và phụ huynh cũng thấy thú vị bằng một vài gợi ý sau:

Hỏi trẻ những gì chúng muốn làm và cách mà chúng sử dụng thời gian.
Tạo điều kiện, giúp đỡ trẻ ở những công việc mà chúng thể hiện sự hứng thú.
Rủ trẻ cùng tham gia một trò chơi hoặc một câu đố.
Hãy để trẻ chọn cuốn sách tiếp theo mà phụ huynh sẽ đọc cho trẻ nghe.
Rủ trẻ cùng tham gia vẽ hoặc làm thủ công.
Nằm xuống sàn hoặc ngồi vào bàn với trẻ và tham gia vào bất cứ điều gì chúng đang làm, để trẻ là người chủ động.

Khi phụ huynh đã tìm ra được hoạt động trẻ yêu thích thì hãy tham gia cùng trẻ một cách trọn vẹn bằng cách:

Dồn toàn bộ sự tập trung chú ý vào con, mô tả những điều con đang làm thay vì ra mệnh lệnh.
Chỉ bảo, ghi nhận và khen ngợi nỗ lực của con thay vì phán xét/đánh giá.
Lờ đi một vài hành động không phù hợp nhỏ thay vì liên tục điều chỉnh hành vi. (Ví dụ: để đồ đạc hơi bừa bộn khi làm thủ công nhưng không quá ảnh hưởng tới người khác. Đây chưa phải là hành vi PH mong đợi nhưng trong giới hạn chấp nhận được)

Hãy biến khoảng thời gian ở bên con thành khoảng thời gian đặc biệt và duy trì nó hàng ngày như một thói quen.

Giao tiếp hiệu quả:

Không chỉ đi tiên phong trong xây dựng và đổi mới chương trình giáo dục theo định hướng phát triển năng lực tại Việt Nam, trường Olympia tự hào là đơn vị dẫn đầu trong việc tiếp cận và vận dụng các nội dung, phương pháp giáo dục hiện đại của thế giới để học sinh Olympia tự tin bước vào tương lai với tri thức, kĩ năng, phẩm chất và năng lực của những công dân toàn cầu.